Ad quartum dicendum, quod Deus non infligit poenam aeternam quasi in poena
propter poenam delectatus, sed quia delectatur in ordine iustitiae suae, cuius
pulchritudo apparet in perpetua poena perpetuae culpae.
Ad quintum dicendum, quod peccans venialiter non peccat in suo aeterno, quia
neque adhaeret peccato veniali ut fini, quia iam esset mortale, neque etiam
impotentem se reddit ad resurgendum; et ideo non debetur sibi poena aeterna,
quamvis fortasse toto tempore vitae suae in veniali permaneat.
Ad sextum dicendum, quod ille qui decedit cum mortali et veniali simul punitur
in inferno pro veniali, et punitur in aeternum; longe tamen minus acerba poena quam illa
quae est pro mortali. Hoc autem accidit veniali, inquantum mortali coniunctum est,
quod gratia privat, sine qua nulla poena potest esse purgativa et expiativa.
Ad septimum dicendum, quod positio illa est impossibilis: quod sic patet. Si
enim aliquid est sufficiens ad excusandum peccatum maius, multo amplius sufficit
ad excusandum minus. Sed imperfectio aetatis excusat peccatum mortale,
ut puer nondum usum liberi arbitrii habens peccati mortalis reus non habeatur,
etiam si actum faciat qui ex genere peccatum mortale sit; unde multo amplius
excusat infantia ne peccatum veniale imputetur; et ideo non potest esse quod
homo venialiter peccet ante illud tempus quo usum rationis habet, ut iam mortaliter
peccare possit. Statim autem ut ad tempus illud pervenit, vel gratiam
habet, vel in peccato mortali est: quia si facit quod in se est, Deus ei gratiam
infundit; si autem non facit, peccat mortaliter: quia tunc est tempus ut de salute
sua cogitet, et ei operam det; et ideo positio est impossibilis. Si tamen ponatur
per impossibile, tunc talis punietur poena sensibili in inferno, et poena illa erit
aeterna. Sed hoc accidit veniali inquantum est sine gratia.
EXPOSITIO PRIMAE PARTIS TEXTUS
«Quidam dicunt unum esse peccatum, alii vero dicunt diversa esse peccata».
Utraque opinio est vera aliquo modo intellecta: quia si accipiatur voluntas
coniuncta actui, sic voluntas et actus exterior sunt unum peccatum; si autem
sumatur voluntas separata ab actu, sic sunt duo peccata numero, sed unum specie.
«Ad quod illi etiam dicunt». Praeter istam responsionem quae hic ponitur, potest
esse alia, quae in primo articulo posita est.
«Praeterea solet quaeri, cum ab aliquo perpetrato voluntate peccato voluntas
id agendi et actio transierit... utrum illud peccatum, usquequo poeniteat, sit in
eo». Cum in peccato non solum sit actus et reatus, sed etiam macula; videtur
insufficienter procedere, cum de macula mentionem non faciat. - Sed dicendum,
quod macula est medium inter actum peccati et reatum, quasi effectus actus et
fundamentum reatus; et ideo per extrema medium intelligitur.
|
|