| SED CONTRA, Rom. 6, 23, dicitur: «Gratia autem Dei vita aeterna». Sed necesse
 erat homini ut ad vitam aeternam perveniret. Ergo indigebat gratia, per quam
 ad eam pervenitur.
 Praeterea, peccatum naturam humanam non mutavit; sed eadem manet ante et
 post. Sed meritum vitae aeternae excedit virtutem naturae post peccatum. Ergo
 etiam excedebat vires eius ante peccatum; ergo indigebat gratia, per quam
 vitam aeternam mereretur.
 Solutio
 Respondeo dicendum, quod duplex est necessitas. Una absoluta, quae est ex
 prioribus causis, ut ex materiali et formali, ex quibus componuntur res; ut quod
 omne compositum ex contrariis necesse est corrumpi, et huiusmodi. Alia vero est
 conditionata ex suppositione finis; ut si serra debeat facere serrae opus, scilicet
 sectionem, necesse est eam dentes ferreos habere. Haec autem necessitas est
 duplex: quaedam scilicet sine qua non potest haberi finis intentus, sicut sine cibo
 non potest haberi conservatio vitae; quaedam vero sine qua non potest aliquis ad
 finem de facili pertingere, sicut dicitur equus necessarius homini ad peragendum
 iter: et nomen utilitatis commune est utrique modorum necessitatis ultimo positorum;
 sed nomen indigentiae magis se habet ad primum modum eorum: illo enim
 proprie dicimur indigere sine quo finem consequi non possumus.
 Secundum hoc dico, quod homo ante peccatum gratia indigebat, quia sine gratia
 finem vitae aeternae nullo modo consequi potuisset: ad finem enim non pervenitur
 nisi per opera proportionata fini: vita autem aeterna est finis omnino
 naturae humanae facultatem excedens; unde etiam intellectum et desiderium
 superat: 1 Corinth. 2: «Oculus non vidit, et auris non audivit, et in cor hominis
 non ascendit quae praeparavit Deus iis qui diligunt illum». Ideo oportet quod
 opera per quae ad vitam aeternam pervenitur, vires naturae humanae excedant;
 unde in ea homo non potest sine aliquo dono naturalibus addito: et ideo quantumcumque
 natura humana sit integra, nihilominus homo gratia indiget ad
 vitam aeternam consequendam.
 AD OBIECTA
 Ad primum ergo dicendum, quod unumquodque bonum Deus acceptat secundum
 mensuram suae bonitatis; sed illud simpliciter a Deo acceptari dicitur cui
 ab ipso praeparatur illa gloria qua ipse gloriosus est, scilicet visio eius per
 essentiam.
 Ad secundum dicendum, quod homo ante peccatum etiam operante gratia egebat.
 Gratiae enim operanti aliquid per se convenit, et aliquid per accidens: per
 se enim sibi convenit ut hominem iustum formaliter faciat, et Deo gratum; sed
 hoc accidit sibi ut iustum ex iniusto faciat ex parte subiecti, in quo iniustitia
 invenitur; hoc etiam per se est sibi conveniens ut ex non iusto iustum faciat, vel
 | 
 |