riga 530-644

Sequitur: ASCENDIT IN CELUM, SEDET AD DESTERAM DEI PATRIS
OMNIPOTENTIS, INDE VENTURUS <EST> IUDICARE VIVOS ET
MORTUOS.
Hec est pars sexta quam apposuit Jacobus Alphei. Ascendit in
celum. Quadragesima die post resurrectionem, humanam naturam
quam de Virgine et in Virgine sumpserat super celos collocavit,
ubi tamen et primo secundum divinitatem erat; qui enim ubique
erat, ibidem <non> esse non poterat. Ascendit quasi propria virtute,
cum de Enoch legatur quod fuerit translatus et de Helia quod fuerit
raptus sive subvectus, quasi uterque impotens per se a terra
per aerem sublevari. Nec obviat quod dicitur de Christo: " et nubes
suscepit eum ", quia quasi in quodam globo baiule nubis ascendit
non tamen quod ascendens egeret mi<ni>sterio nubis, sed ut
per hoc ostenderetur quod omnis creatura parat obsequium suo
Creatori. Ascendit ut nos ascendere doceat et faciat hic de vitiis
ad virtutes, de virtute ad virtutem, ut tandem corporaliter ascendamus
in celum ubi ipse est et Deum deorum in Sion videamus.
Ascendit non solus sed cum sanctis quos de inferno eduxerat,
unde Isaias in persona angelorum admirantium in eius ascensione
ait: " quis est iste qui venit de Edom tinctis vestibus de
Bosra? ". Edom interpretatur terrena vel rubea vel sanguinea et
significat mundum istum terrenum et multo sanguine infectum.
Bosra interpretatur munita et significat Jerusalem ubi fuit occisus,
turribus et aliis presidiis olim munitam, vel significat infernum
olim munitum sic ut omnes bonos clauderet et nullum exire permitteret.
Vestes tincte Domini <sunt> sancti multo sanguine purpurati,
et est sensus: quis est iste qui venit de Edom, id est de mundo, et
de Bosra, id est de Jerusalem vel de inferno? Venit, dico, indutus
vestibus corporeis olim tinctis sanguine passionis, vel venit indutus
et vallatus vestibus, id est sanctis <sanguine> tinctis, id est multam
effusionem sanguinis olim passis. Nec obviat illud evangelicum:
" nemo ascendit in celum nisi qui de celo descendit, Filius hominis
qui est in celo ". Sancti enim erant unum corpus cum Christo, erant
membra ipsius et vestis. Si ergo quis intrat cum membris et vestibus
suis non ideo dicitur intrare nisi solus, si nullus alius intrat
cum eo. <Sic> et Christus dicitur ascendisse solus, licet membra eius
et indumenta cum eo ascendissent. Sedet ad dexteram Dei Patris
Omnipotentis. Quod Filius sedere dicitur non membrorum positionem,
quasi in hoc statu ibi sit, sed quietem post laborem et judiciariam
designat potestatem et regnantis maiestatem. Ad dexteram
Dei Patris Omnipotentis. Non est Deus Pater aliquod corporale
quod habeat dexteram vel sinistram. Simplicissima namque
natura est que ubique tota est et ideo nullis dimensionibus circumscribi
potest ut aliquid sit ei dextrorsum vel sinistrorsum, ante vel
retro, sursum vel deorsum, sed per dexteram intelliguntur potiora
bona in eterna beatitudine, et est sensus: sedet, id est post laborem
et certamina passionis et palmam resurrectionis quiescit et conregnat,
secundum quod homo, ad dexteram Dei Patris Omnipotentis,
id est in summa beatitudine sive in bonis Patris potioribus
omnibus aliis bonis alicui creature collatis. Nunquam enim alicui
creature tot et tanta bona contulit Deus quot et quanta contulit
homini Christo; plus ei conferre non potuit, nec eum meliorem facere
potuit quam fecit. Vel sedet, id est conregnat, secundum quod Deus
ad dexteram Dei Patris Omnipotentis, id est in <eadem qualitate>
cum Patre; et sic per dexteram intelligitur equalitas quam habet
Filius cum Patre. Inde venturus est iudicare vivos et mortuos.
Venturus in aera: in spatio enim huius aeris apparebit et sedebit
contra locum montis Oliveti ex quo ascendit et, ut dicit Chrysostomus:
" angeli deferent ante eum instrumenta mortis sue, quasi
vexilla triumphi, scilicet Crucem illam essentialiter in qua crucifixus
est, et clavos et lanceam, et in carne eius videbuntur cicatrices,
ut videant in quem pupugerunt ". Unde in Evangelio: " et
tunc apparebit signum filii hominis in celo ", scilicet signum crucis
et clavi et <lancea> vel cicatrices in signum victorie. Quod ergo dicit
Joel: " congregabo omnes gentes et deducam eas in valle Josaphat
et disceptabo ibi cum eis ", ubi velle videtur quod in iudicio Dominus
sit descensurus in valle Josaphat, sic intelligitur: Josaphat
interpretatur iudicium Domini. In valle ergo Josaphat, id est in
iudicio Domini, congregabuntur omnes. Non enim Christus in illam
vallem descendet in iudicium, sed sedebit in aera cum senatoribus;
vel forte ideo dicitur fieri iudicium in valle Josaphat quia in terra,
id est in valle illa, mali congregabuntur, sed boni rapientur obviam
Christo in aera supra locum illum. Unde Apostolus: " mortui qui
in Christo sunt resurgent primi; deinde nos qui vivimus, qui relinquimur,
simul rapiemur cum illis in nubibus obviam Christo in
aera ". Judicare vivos et mortuos, id est bonos et malos, iustos et
iniustos, ut vivi virtutibus intelligantur et ad vitam predestinati,
mortui in peccatis et eterna morte damnandi, ut sit sensus:
vivos, id est vita eterna remunerandos, mortuos, id est eterna
morte damnandos; vel vivos intellige quos adventus eius qui sicut
fur in nocte veniet adhuc viventes inveniet, qui tamen in ipso adventu
morientur et statim resuscitabuntur, et si quid adhuc erit
in eis longo tempore puniendum, in momento purgabitur pre terrore
et horrore et angustia adventus eius et in igne qui eum precedet
et superficiem terre et aerem comburendo purgabit. Mortuos
intellige quos adventus eius iam mortuos inveniet et resuscitabit.
Nota quod Filius iudicabit non ex vi humanitatis sed ex vi divinitatis,
nec sine Patre et Spiritu sancto, et ideo specialiter Filio iudicium
attribuitur quia ipse, non Pater vel Spiritus sanctus, ibi apparebit
in forma humana et in ea utramque sententiam proferet.
Unde in Evangelio: " Pater non iudicat quemquam, sed omne iudicium
dedit Filio ", id est utrumque, scilicet absolutionis et condemnationis.
Ipse enim Filius in forma humana proferet sententiam
absolutionis et benedictionis, scilicet: " venite benedicti etc. ", et
sententiam condemnationis et maledictionis, scilicet: " ite maledicti
etc ". Unde Jeremias: " ex ore Altissimi ", scilicet Christi, " in iudicio
non egredientur nec bona nec mala ", id est egredientur bona et
mala, ut due negationes faciant unam affirmationem; vel intelligantur
tantum negative et de Patre: ex ore Altissimi, id est Dei Patris,
in iudicio non egredientur etc., id est nec bona nec mala tunc egredientur
de ore eius, sed tantum de ore Filii. 'Bona' <vocat> sententiam
absolutionis, 'mala' sententiam condemnationis que malis
mala videbitur. Sunt et alie huiusmodi auctoritatis expositiones;
ad prolixitatem <vitandam> eas nunc taceamus. Merito hanc sextam
partem ubi agitur de dominica ascensione apposuit Jacobus, qui
supplantator sive luctator interpretatur. Magno enim luctamine et
magno conamine et carnis supplantation<e> fit ascensus a terris
ad celum, ab homine ad Deum, a labore ad quietem, a vitiis ad
virtutes, a stabulo ad palatium, ab exilio ad Regnum, ab umbra
ad lucem, ab imagine ad veritatem, a figura spei ad rem spei, a
religione carnis et hominum a<d> patriam supernorum spirituum.
Nec mireris si Jacobum interpretamur luctatorem et supplantatorem.
Jacob enim, unde quasi <nominative> Jacobus sumitur,
prius supplantans fratrem primogenitorum percepit dignitatem,
postea luctans cum angelo optatam percepit benedictionem.